Οι περισσότεροι άνθρωποι, ονειρεύονται μία συντροφική σχέση με γαλήνη, θετική διάθεση, σεβασμό, χιούμορ, ενέργεια , χαμόγελα, αγάπη, αποδοχή, αισιοδοξία , ειλικρίνεια και όλα αυτά τα καλά που ορίζουν την «υγιή» συμπόρευση στη ζωή. Συνήθως όταν αυτό επιθυμείς , αυτό εκπέμπεις κιόλας στον άλλο. Παρόλα αυτά πολλοί από εμάς έχουμε σχετιστεί με αρνητικούς ανθρώπους, μίζερους που το ανικανοποίητο δεν είναι παροδικό – δεν συμβαίνει δηλαδή σε κάποια περίοδο της ζωής τους αλλά είναι κάτι σταθερό και διαρκές που έχει γίνει πλέον μοτίβο μέσα στις σχέσεις τους και ιδιαίτερα τις συντροφικές.
Οι άνθρωποι που συνεχώς βιώνουν το ανικανοποίητο είναι αρνητικοί και δεν απολαμβάνουν ουσιαστικά τίποτα, πόσο μάλλον τη σχέση τους. Θα τους δούμε αντιδραστικούς και απόλυτους, καχύποπτους, με γκρίνια και θυμό, επιδιώκουν να χειραγωγούν το σύντροφό τους, και στην οποιαδήποτε θετική εξέλιξη ψάχνουν να βρουν την «παγίδα» και την αρνητική εκδοχή των γεγονότων.
Το προφίλ τους
Θα τους συναντήσουμε σε επιφανειακές ή με ανύπαρκτες κοινωνικές σχέσεις, δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τη χαρά και γενικά απαξιώνουν τα θετικά των γεγονότων και τις καλοπροαίρετες προθέσεις των ανθρώπων γιατί είναι δύσπιστοι και καχύποπτοι.
Γκρινιάζουν για όλα, είναι πάντα συγκρατημένοι στα συναισθήματα και δε λειτουργούν αυθόρμητα. Αν τους παρατηρήσουμε θα δούμε ότι η πρώτη απάντηση ή αντίδραση σε οτιδήποτε είναι αρνητική.
Ζουν μία μίζερη ζωή τόσο σε οικονομικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Είναι άκαμπτοι και απόλυτοι σε συμπεριφορές και αντιδράσεις, θεωρώντας ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν , οπότε δεν χρειάζεται να δοκιμάσουν κάτι διαφορετικό.
Συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους κάτω από το πρίσμα ότι αυτοί είναι δυστυχείς ενώ οι άλλοι περνούν καλύτερα. Μέσα από την αρνητική αντίληψη των καταστάσεων παράγουν αρνητικές συμπεριφορές καταλήγοντας στο ανικανοποίητο και την απόγνωση. Αυτός είναι και ο φαύλος κύκλος που παγιδεύονται , έχοντας ως βαθύτερη ανάγκη να «προλάβουν» τα γεγονότα και να έχουν τον έλεγχο της ζωής τους. Στο τέλος είναι πάντα ανικανοποίητοι παρόλο που πορεύτηκαν μίζερα και συνετά, γιατί ουσιαστικά το πρόβλημα το έχουν με τον εαυτό τους , νιώθουν ανεπαρκείς και ανίκανοι σε σύγκριση με άλλους
Δεν εκτιμούν και δεν νιώθουν ευγνώμονες για τη ζωή τους γιατί πάντα είναι θυμωμένοι, θεωρώντας ότι η ίδια η ζωή τους έχει αδικήσει.
Η ανηδονία είναι εδραιωμένη στη ζωή τους και πολλές φορές θα προσπαθήσουν να βρουν διεξόδους στο αλκοόλ ή σε κάποια άλλη εξάρτηση. Είναι άτομα υψηλού κινδύνου στην εμφάνιση κατάθλιψης ή κάποιας αγχώδους διαταραχής
Οι ρίζες του προβλήματος
Συνήθως, αυτά τα άτομα, έχουν μεγαλώσει σε ένα καταπιεστικό και αυταρχικό περιβάλλον. Ανασφαλείς και φοβισμένοι, δεν έχουν πάρει την ανάλογη αγάπη και αποδοχή με αποτέλεσμα να μην μπορούν και οι ίδιοι να τα δώσουν.
Επιπλέον , οι παγιωμένες πεποιθήσεις που μπορεί να έχουν για τον εαυτό τους ή τους άλλους, τους στρεβλώνουν τις χαρές και τους απομακρύνουν από αυτές , όντας πάντα έτοιμοι να βιώσουν το χειρότερο σενάριο.
Τα «παγωμένα» συναισθήματα, τους κρατούν συγκρατημένους από μία βαθύτερη φοβία – να μην πληγωθούν. Ουσιαστικά ο αρνητισμός και η μιζέρια τους είναι άμυνες απέναντι στη φοβία της απόρριψης λόγω της χαμηλής αυτοεκτίμησης που οι ίδιοι έχουν. Απορρίπτουν για να μην τους απορρίψουν.
Στο μεγαλύτερο ποσοστό αναπαράγουν , εν ολίγοις αυτό που οι ίδιοι βίωσαν στο παρελθόν. Πληγωμένοι άνθρωποι που δεν πήραν αγάπη, βίωσαν ίσως τη σύγκριση και την υποτίμηση, ένιωσαν ανεπαρκείς και ανίκανοι και κυριάρχησε το ανικανοποίητο και ο αρνητισμός στη ζωή τους…
Στη συντροφική τους σχέση..
Το σύνηθες είναι η προσέγγιση ατόμων χαμηλού προφίλ, ήσυχα, που θα μπορούσαν να τους επιβληθούν και να τα χειραγωγήσουν. Η ανασφάλεια μέσα στη σχέση βγαίνει με ζήλια, περιορισμούς, άρνηση, απόλυτες συμπεριφορές , θυμό και υποτίμηση στο πρόσωπο της/του συντρόφου τους. . Αναμφίβολα αυτό που κάποιος κουβαλά , αυτό που έχει μάθει, αυτό που ξέρει να κάνει , θα το μεταφέρει και στη σχέση του.
Οι σχέσεις που έχουν διάρκεια στο χρόνο, στηρίζονται στην αγάπη, την κατανόηση, τον σεβασμό, το θαυμασμό, την αποδοχή και πάνω απ’ όλα στο διάλογο και στην ισοτιμία. Ένα «υγιές» ζευγάρι εκπέμπει θετική ενέργεια και αλληλοστηρίζεται, βλέπει τη θετική πλευρά της ζωής, και προσπαθεί με αισιοδοξία, έχοντας παράλληλα και την ασφάλεια της σχέσης, να υπερπηδήσει τα εμπόδια που μπορεί να παρουσιάζονται μπροστά του. Αντίθετα, η αρνητική ενέργεια που μπορεί να εκπέμπει ο ένας καθηλώνει τη σχέση, περιορίζει τον άλλο και τον στρέφει σε αδιέξοδα και δυσκολίες ακόμη και όταν δεν υπάρχει λόγος. Ο αρνητικός σύντροφος θέλει πάντα να είναι προετοιμασμένος για τα χειρότερα, καταστροφολογεί, είναι δύσπιστος και εθισμένος στην αρνητική έκβαση των πράγματων , που τελικά την προκαλεί κιόλας γιατί κινείται σ αυτή την κατεύθυνση ακόμη και πριν το αποτέλεσμα.
Διογκώνει, γκρινιάζει, γενικεύει, μεμψιμοιρεί, αμφισβητεί τον άλλο, ασκεί αρνητική κριτική για οτιδήποτε συμβαίνει. Δεν είναι με τίποτα και για τίποτα ικανοποιημένος, γιατί όλα οδεύουν στο χειρότερο γι’ αυτόν πάντα. Όπως είναι απολύτως φυσιολογικό, αυτό κουράζει συχνά τον άλλο, που ζει υπό τον έλεγχο και την αρνητικότητα του συντρόφου του, και αργά ή γρήγορα, η σχέση θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο – θα είναι μία σχέση με ημερομηνία λήξης.
Υπάρχει λύση;
Τα άτομα αυτά μπορούν να αλλάξουν εάν και εφόσον το θελήσουν. Είναι δική τους η ευθύνη να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους και να αποκτήσουν ποιότητα στη ζωή τους. Η ψυχοθεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις , εφόσον υπάρχει κίνητρο, μπορεί να τους φέρει σε επαφή με εκείνα τα «σκοτεινά» σημεία που τρέφουν το ανικανοποίητο, και να τους βοηθήσει να βρουν διέξοδο στα προσωπικά τους αδιέξοδα.
Να θυμάσαι
Βιώνοντας τον αρνητισμό και την μιζέρια σε μία προσωπική σχέση , η δική σου ευθύνη είναι να μην επιτρέψεις στον εαυτό σου να εγκλωβιστεί με τη δικαιολογία ότι ο άλλος με το χρόνο θα αλλάξει. Ο άλλος αλλάζει όταν το αποφασίζει ο ίδιος και όχι όταν το αποφασίζεις εσύ για εκείνον.
Ντόρα Μίνου
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας
Ψυχοθεραπεύτρια (ενηλίκων, ζεύγους & οικογένειας)