«Σκαλώματα» στη σχέση
Δεν είναι εύκολο να χτίσεις μία υγιή σχέση ανθεκτική και ποιοτική στο χρόνο και στις δυσκολίες της καθημερινότητας. Δεν υπάρχει κάποιος γενικός κανόνας ώστε να μας δίνει τις προδιαγραφές της εφόσον η σχέση απαρτίζεται από δύο διαφορετικούς ανθρώπους και κατεπέκταση από δύο διαφορετικά συστήματα αξιών. Ωστόσο υπάρχουν πολλοί λόγοι που θα μπορούσαν να δυναμιτίσουν μία σχέση και κατεπέκταση να την μηδενίσουν:
- Έλλειψη Επικοινωνίας: όταν δεν υπάρχει επικοινωνία στο ζευγάρι δεν μπορείς να ακούσεις την ανάγκη του άλλου αλλά ούτε και να επικοινωνήσεις τη δική σου. Ακόμη και οι διαφωνίες συσσωρεύονται και απομακρύνουν… Η έλλειψη επικοινωνίας δημιουργεί αποστάσεις και «χτίζει « χάσματα αγεφύρωτα πολλές φορές μέσα στη σχέση που κατά συνέπεια, σταδιακά θα οδηγήσουν στην αποξένωση
- Έλλειψη αποδοχής και απαξίωση: κανένας δεν μπορεί να αλλάξει τον άλλο και να τον προσαρμόσει στα δικά του δεδομένα. Αποδέχομαι τον άλλο σημαίνει ότι σέβομαι τις ιδιαιτερότητές του και «χτίζω» τη σχέση με σεβασμό σε αυτές . Η αλλαγή είναι προσωπική υπόθεση και δεν αφορά εσένα. Η μη αποδοχή του συντρόφου σου ταυτόχρονα πυροδοτεί την απαξίωση. Η απαξίωση είτε καταρρακώνει τον άλλο σταδιακά και τον απομακρύνει είτε τον βάζει σε άμυνα και βρίσκεται στο «απέναντι στρατόπεδο» μέσα στην ίδια τη σχέση. Παράλληλα τον απομυθοποιείς στα ίδια σου τα μάτια και κατεπέκταση ακυρώνεις την επιλογή σου και δε στέκεσαι στα θετικά και τις όμορφες στιγμές που είχατε σαν ζευγάρι.
- Καχυποψία και έλλειψη εμπιστοσύνης: Αν δεν εμπιστεύεσαι το σύντροφό σου δεν μπορείς να απολαύσεις τις στιγμές μαζί του στο παρόν ώστε να επενδύσεις και στο μέλλον. Η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι κακός σύμβουλος σε μία σχέση, την κουράζει, την εξαντλεί και στο τέλος την αποδομεί. Αυτό βέβαια αξίζει να πούμε ότι πηγάζει από προσωπική ανασφάλεια που την προβάλλουμε στον άνθρωπό μας.
- Έλλειψη σεβασμού και υποτίμηση: Η έλλειψη σεβασμού συχνά συνοδεύεται με την υποτίμηση του συντρόφου και την τάση να λειτουργούμε εγωιστικά αφήνοντας έτσι ρωγμές στη σχέση που δύσκολα επουλώνονται.
- Καταπίεση και καταπάτηση του προσωπικού χώρου και χρόνου του άλλου. Οι ασφυκτικές σχέσεις οδηγούν σε αδιέξοδα. Αν ο καθένας δεν είναι καλά πρωτίστως με τον εαυτό του , σίγουρα δεν μπορεί να είναι καλά και με το σύντροφό του. Το «εμείς» στις σχέσεις είναι βασικό, ωστόσο δύο διαφορετικοί άνθρωποι όταν συναντιούνται έχουν την ανάγκη να λειτουργούν και ως μονάδες καλύπτοντας έτσι προσωπικές ανάγκες που δεν είναι δυνατό να καλυφτούν στις δυαδικές σχέσεις. Έχοντας επαφή με τον εαυτό μας και δίνοντας τον ανάλογο χωρο-χρόνο σε αυτόν είναι στην ουσία ένδειξη αυτονομίας, μειώνει το ενδεχόμενο των εξαρτημένων σχέσεων και συντελεί στην θετική εξέλιξη των προσωπικών μας σχέσεων
- Ξεσπάσματα θυμού – παθητική επιθετικότητα. Αν κάθε σύγκρουση είναι ένας “πόλεμος” μεταξύ των δύο σίγουρα ψάχνουμε ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο- δηλαδή νικητή και ηττημένο. Σε τέτοιες περιπτώσεις ενδυναμώνει ο θυμός και η δυσφορία και καταλήγουμε σε συναισθηματικό αδιέξοδο. Ο θυμός πολλές φορές βγαίνει συσσωρευτικά και με «θόρυβο» που μπορεί να αγγίξει και τα όρια της κακοποίησης, αλλά σε μία άλλη του μορφή μπορεί να είναι παθητικός όπου εξίσσου λειτουργεί καταστροφικά στη σχέση γιατί ουσιαστικά προκαλεί -πυροδοτεί το θυμό του άλλου. Μοιάζει σαν να τιμωρεί με αυτό τον τρόπο ουσιαστικά όμως οι μεγαλύτερες επιπτώσεις είναι πάνω του , γιατί ο θυμός του μπορεί να γίνει συσσωρευμένος ή καταπιεσμένος και να έχει αρνητικές συνέπειες τόσο στον ίδιο όσο και στη σχέση του με τους άλλους.
- Απομόνωση από κοινωνικές συναναστροφές : Η αλλαγή παραστάσεων, η συναναστροφή με άλλα ζευγάρια και οτιδήποτε άλλο μπορεί να συμπεριλαμβάνεται στην κοινωνική ζωή του ζευγαριού συνήθως “γεμίζει τις μπαταρίες” σε μία σχέση, λειτουργεί ισορροπιστικά και διεξοδικά στη ρουτίνα του ζευγαριού και ενθαρρύνει την ομαλή πορεία της σχέσης.
- Έλλειψη αγάπης, φροντίδας και στήριξης.: καμία σχέση δεν μπορεί να είναι ανθεκτική στο χρόνο και τις δυσκολίες της καθημερινότητας αν δεν υπάρχει αγάπη, φροντίδα και στήριξη από τον ένα στον άλλο. Τίποτα στις ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι αυτονόητο, αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο δείχνουμε με τις πράξεις μας αυτά που αισθανόμαστε στο σύντροφό μας, αλλά του τα εκφράζουμε κιόλας με τα λόγια μας.
- Σεξουαλική απομάκρυνση: Ζευγάρια που απομακρύνονται σεξουαλικά με τον καιρό παίρνουν απόσταση μεταξύ τους , χάνουν το ενδιαφέρον να φροντίσουν τον εαυτό τους, αποξενώνονται και σταδιακά η σχέση φθίνει ή και τελειώνει. Ωστόσο ούτε η ανταπόκριση στο σεξουαλικο κάλεσμα του ενός από τους δύο βοηθάει γιατί πλέον το σεξ γίνεται καταναγκαστικά δεν προκαλεί ανανέωση και ενίσχυση της σχέσης δεν γίνεται για απόλαυση και σταδιακά θα φέρει δυσάρεστα αποτελέσματα στο ζευγάρι.
- Παρέμβαση τρίτων και έλλειψη ιδιωτικότητας: Ένα σύνηθες φαινόμενο στα ζευγάρια, είναι οι σχέσεις εξάρτησης που πολλές φορές λόγω των συνθηκών δημιουργούνται με την ευτρύτερη οικογένεια (πχ παππούς και γιαγιά που κρατάνε τα παιδιά, οικονομική βοήθεια, κά). Σίγουρα είναι υγιές, βοηθητικό και αναγκαίο να λειτουργούμε με την ευρύτερη οικογένεια, ωστόσο η οριοθέτηση της δυαδικής σχέσης είναι εξίσου αναγκαία. Οι ρόλοι πρέπει να είναι ξεκάθαροι και η ιδιωτικότητα της σχέσης είναι σημαντικό να προφυλάσσεται και να μην παραγκωνίζεται. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο το γνωμικό: «στους δύο τρίτος δεν χωρεί…»
Εν κατακλείδι, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι έχουμε ευθύνη για τη συμπεριφορά μας. Είμαστε βασικοί πρωταγωνιστές και οφείλουμε να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι κανένας και τίποτα δεν μπορεί να είναι δεδομένο. Οι σχέσεις μεγαλώνουν και ωριμάζουν όπως ο κάθε άνθρωπος χωριστά ….όταν μία σχέση τελματώνει έχουμε ευθύνη γι αυτό…
Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη κι αν νιώθουμε πως βαδίζουμε σε αδιέξοδο με το σύντροφό μας , η επίγνωση, το κίνητρο και η ανάληψη της ευθύνης που μας αναλογεί είναι ένα πρώτο βήμα για να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε μέσα από ειλικρινή διάλογο και ουσιαστική επικοινωνία τα κακώς κείμενα που δυναμιτίζουν τη σχέση . Η βοήθεια του ειδικού σε τέτοιες περιπτώσεις αποδεικνύεται ιδιαίτερα βοηθητική.
Ντόρα Μίνου
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας
Ψυχοθεραπεύτρια – Οικογενειακή Συμβουλος
